هلند را به نوعی می‌توان نماد کشاورزی مدرن در جهان دانست. کمتر کسی را می‌توان دید که با شنیدن نام هلند به یاد گل و گیاه معروف آن نیافتد، هلند با مساحتی کمتر از مساحت سه استان شمالی و آب و هوایی به مراتب بدتر، توانسته است به بزرگترین صادر کننده گل و گیاه در دنیا بدل شده و از طریق درآمد صادراتی از بخش کشاورزی، 2 برابر درآمدهای نفتی ما در طول سال را به دست آورد.
با این مثال دور از انتظار نیست اگر سه استان شمالی ما که از شرایط بسیار بهتری نسبت به کشور هلند چه از لحاظ مساحت و چه از لحاظ آب و هوا و جمعیت برخواردار می‌‌باشند، با به کار بستن تجربه‌‌ی کشور هلند در کشاورزی و استفاده از فناوری‌های پیشرفته، دو برابر درآمدهای نفتی در طول یکسال، درآمد صادراتی در حوزه کشاورزی تنها از این 3 استان
داشته باشد .
طبیعتا پیاده سازی چنین سازوکاری در استان‌های شمالی ایران با چالش‌های مخصوص به خود روبروست که و بی‌شک لازمه تحقق این امر در استان‌های شمالی ایران آماده سازی بسترهای مناسب آن است.
برای مثال مطالعه و سرمایه گذاری روی گونه هایی که در اراضی بالادستی این استان‌ها قابلیت کاشت و بهره برداری داشته باشند، چرا که عمده اراضی پایین دستی این استان‌ها تامین کننده بخش عمده برنج و مرکبات کشور هستند، از سویی کشاورزی در اراضی شیبدار که کشت بسیاری از گونه‌ها توجیه اقتصادی ندارد یکی از عوامل توسعه محسوب شده و ضمن درآمد زایی بالا به حفظ اکوسیستم و جلوگیری از تصرف این اراضی کمک شایانی خواهد کرد. بر اساس بررسی‌های صورت گرفته حدود 400 هزار هکتار اراضی شیبدار در استان مازندران وجود دارد که 75درصد از مناطق کوهستانی استان را پوشش می‌دهد و این مساله اهمیت و پتانسیل بالای استفاده از اراضی شیبدار را بیش از پیش نمایان میکند.
مطالعات انجام شده نشان داده گیاهان دارویی که کشت آن‌ها در ایران از قدمت حدودا ۳۰۰۰ ساله برخوردار است و به نوعی خواستگاه اصلی آن مازندران محسوب می‌شود، به دلیل داشتن پایه‌های مقاوم در اراضی شیبدار می‌توانند مورد کشت قرار بگیرند و در حفظ خاک و منابع آبی نیز تاثیرگذار باشد، از سوی دیگر به سبب بومی بودن بسیاری از این گونه ها عنوان ذخایر و گنجینه‌های ژنتیکی به بزرگترین ثروت این استان نیز بدل شوند.
بررسی ها نشان می‌دهد درآمد هر کشاورز از یک هکتار کشت گیاهان دارویی بین 20 تا 50 میلیون تومان خواهد بود؛ برای مثال گیاه گل گاوزبان ۷۰۰ هکتار از اراضی را در مازندران زیر کشت برده است. این گیاه به‌طور متوسط هر کیلو از 150 تا 250 هزار تومان به فروش می‌رسد.
به جرأت می‌توان گفت که هیچ کشاورزی در صورت کشت اراضی خود به این گیاهان درآمدش برای هر هکتار کمتر از 20 میلیون تومان نخواهد بود. از نگاهی دیگر، در هر هکتار از این اراضی یک نفر میتواند مشغول به کار شود و برای ۲۰ نفر نیز به صورت کارگران فصلی شغل ایجاد می کند.
از این رو مازندران با موقعیت اقلیمی و ظرفیت بسیار بالایی که در کشت گیاهان دارویی دارد میتواند اشتغال را در این استان رونق دهد و در این راستا لازم است که منابع مورد نیاز به این مسیر هدایت شده و بازاریابی و بسته‌بندی برای صادرات در نظر گرفته شود.
هم اکنون ۸۰۰ گونه گیاه دارویی در مازندران شناسایی شد که میتواند نقش مهمی در زمینه اشتغالزایی و درآمدزایی داشته باشد.
مثال روشنی در این زمینه کشت گل محمدی و گل گاوزبان در این خطه می‌باشد که با استقبال بسیار خوبی روبرو شده و مازندران را به رقیبی برای کاشان در این زمینه بدل کرده است.
در حال حاضر گونه‌هایی از گیاهان دارویی مانند به لیمو، آویشن، اسطوخودوس و گل محمدی در مازندران می‌رویند، اما بزرگترین مشکل پیش روی استان در این ارتباط کمبود کارخانجات و مراکز مرتبط با فرآوری محصولات تولید
شده است.
هر چند که در شهرهای بابل، تنکابن و بهشهر مراکزی برای این مهم ایجاد شده، اما با توجه به ظرفیت‌های تولید مازندران، این تعداد مرکز فرآوری کافی به‌نظر نمی‌رسد.
آنچه مسلم است با بررسی مشکلات امروز استان‌های شمالی می‌توان دریافت کاشت گیاهان دارویی میتواند پاسخ مناسبی به مهمترین این مشکلات همچون بیکاری، اقتصاد بیمار، فرسایش خاک و ... باشد.
منبع:
